OVERHEIDSINSTANTIES

Er zijn heel wat overheidsinstanties die zich richten op de designsector.

Op Europees niveau richt men zich voornamelijk op de hele creatieve sector waar design deel van uitmaakt. De belangrijkste actor is het Directorate General for Education and Culture (DG EAC). Dit departement coördineert het Creative Europe-programma, het belangrijkste Europese subsidieprogramma voor de culturele en creatieve sectoren. Voor dit programma bestaat er ook een Vlaams contactpunt waar je terecht kan voor meer info. Daarnaast ontwikkelt het Directorate GROW - Internal Market, Industry, Entrepreneurship & SME's, het departement dat focust op ondernemerschap, regelmatig initiatieven/subsidie-oproepen naar de creatieve sector toe. Hier vind je een overzicht van alle andere Europese departementen en agentschappen.

Op Vlaams niveau zijn de twee belangrijkste instanties met een specifiek beleid naar de creatieve sector toe VLAIO en het Departement Cultuur, Jeugd en Media (CJM). VLAIO ondersteunt ondernemerschap in de

design- en modesector via Flanders District of Creaitvity en coördineert het merendeel van de ondernemerschapssubsidies in Vlaanderen. CJM staat in voor onder andere de uitvoering van het kunsten-, media- en erfgoedbeleid van de Vlaamse overheid. Het coördineert de subsidies die binnen het Kunstendecreet kunnen worden aangevraagd. Sinds 2025 financiert CJM ook Designpunt, een expertisecentrum voor de meer artistieke invulling van design. 

Daarnaast bestaan er ook op provinciaal/stedelijk/gemeentelijk vlak verschillende beleidsinstanties/initiatieven ter ondersteuning van de creatieve sector. Het is moeilijk om hier een overzicht van te geven. Steden zoals Kortrijk, Genk en Antwerpen zetten daarbij wel duidelijk extra in op design. 

INTERMEDIAIRE ORGANISATIES

Dit zijn organisaties die, al dan niet in opdracht van een overheid, een aantal taken uitvoeren, zoals bijvoorbeeld onderzoek, promotie of ondersteuning.

Op Belgisch/Vlaams niveau is er dus Flanders District of Creativity, voor alle zakelijke ondersteuning en promotie, en Designpunt, het expertisecentrum voor onderzoek en ondersteuning op het artistieke vlak. Daarnaast bestaat er Vaklab het expertise- en dienstencentrum van Bokrijk rond vakmanschap en ondernemerschap. Het Belgisch Instituut Grafisch Ontwerp werkt vanuit Oostende voor heel België. In Brussel vind je MAD Brussels, een organisatie die enigszins te vergelijken is met Flanders District of Creativity maar dan voor Brussels ontwerpers en designbedrijven.

Op stedelijk/provincaal niveau zien we Designregio Kortrijk en Antwerp powered by Creatives als belangrijke spelers met een grote focus op design: 

BELANGENVERENIGINGEN

Een belangenvereniging is een  ledenorganisatie die opkomt op voor de belangen van een bepaalde groep. Ze worden gefinancierd door ledenbijdragen en/of sponsoring, maar komen voor sommige projecten ook in aanmerking voor overheidssubsidies.

Er is niet één overkoepelende belangenvereniging voor design. Zoals al eerder gezegd behelst de term design heel veel verschillende onderdelen of subsectoren en niet elke sector heeft een belangenvereniging. We lijsten op welke belangenverenigingen er op dit moment actief zijn en alvast ten dele ook op opkomen voor designers of designbedrijven:

• ACC (association of communication companies - (incl Branding en advertising design))
• Associatie Interieurarchitecten België
• Febelgra (federatie voor de Belgische Grafische Industrie) 
• Fedustria (federatie voor de Belgische textiel-, hout- en meubelindustrie)
• Feweb (federatie van webbedrijven)
• Interieur Unie (nationale beroepsvereniging voor interieur retailers)
• Unie der Scenografen

FONDSEN VOOR BESTAANSZEKERHEID

Dit zijn organisaties die op initiatief van sociale partners in een bepaalde bedrijfstak worden opgericht om taken van sociaal nut te vervullen. Ze worden beheerd door werkgeversvertegenwoordigers. Voor de designsector is Cevora het fond voor bestaanszekerheid.

BEHEERSVENNOOTSCHAPPEN

Deze organisaties hebben van de overheid een vergunning gekregen om op collectieve basis auteurs- en naburige rechten te beheren voor al wie er als auteur bij aangesloten is. Daarnaast kunnen beheersvenootschappen op collectieve basis contracten afsluiten met gebruikers en bijkomende diensten aanbieden, zoals juridisch advies. Voor design is er Sofam, dat als beheersvennootschap optreedt voor visuele kunstenaars, relevant voor de designers die in de crafts-sfeer opereren.

SOCIALE BUREAUS VOOR KUNSTENAARS

Dit zijn uitzendkantoren die door de overheid erkend zijn om (tegen een vergoeding) op te treden als werkgever in de creatieve sector. Als je telkens korte projecten doet voor verschillende opdrachtgevers kan je bij hen terecht. Ze nemen dan de werkgeversverplichtingen op zich. Voorbeelden van zo'n bureaus zijn Amplo, Tentoo, Smart.

TOONPLEKKEN

Wil je als designer graag je werk tonen of op de hoogte blijven van het werk van collega’s, dan kan je altijd een tentoonstellingsruimte bezoeken, zoals een galerie of museum. De belangrijkste toonplek in Vlaanderen is het Design museum Gent. In Brussel is er het ADAMuseum op de Heizel, en in Wallonië kan je terecht bij het Centre d'Innovation et de Design in Grand Hornu. Voor meer artistiek en onderzoeksgericht werk hou je Z33 het best in de gaten, en ook BOZAR en MAD Brussels organiseren geregeld designtentoonstellingen. C-Mine Genk profileert zich ook meer en meer als host voor designtentoonstellingen. Antwerpen herbergt nog het DIVA (Antwerp Home of Diamonds), terwijl je voor glas in het Glazen huis in Lommel moet zijn, en voor textiel in MIAT Gent of Texture Kortrijk. Verder zijn er natuurlijk nog tal van designgaleries actief.

Tot slot kan je altijd je licht gaan opsteken op beurzen en festivals. De grootste internationale

designbeurs is uiteraard Salone del Mobile in Milaan. Dichter bij huis heb je Maison&Objet (Parijs), Design Nation en het Wonder Festival in Kortrijk  en Dutch Design Week. Elke negende maand van het jaar vormt onze hoofdstad het decor voor Brussels Design September. Via een parcours ontdek je de vele Brusselse galeries en winkels.
Meer weten over internationale festivals en beurzen? Neem dan een kijkje bij het onderdeel rond internationalisering.